Wanda Zielezińska z d. Otomańska –  urodziła się w Krotoszynie, w dniu 24 stycznia 1896 roku, w rodzinie pochodzenia szlacheckiego.

         Od najmłodszych lat interesowała ją medycyna i wojsko. Ukończyła szkołę pielęgniarską i została dyplomowaną pielęgniarką. W 1919 roku wzięła udział w Powstaniu Wielkopolskim. Była członkinią Straży Ludowej. Wanda Otomańska pełniła funkcję łączniczki i sanitariuszki.

W czasie działań bojowych wykazała się niezwykłym męstwem, razem z dypl. piel. Magdaleną Mańczak, dr Emilią Hanke i dr Marią Robińską.  Wszystkie na co dzień wcześniej pracowały w szpitalu w Krotoszynie. Jedynie Magdalena Mańczak skierowana została po powrocie z Wiednia, w dniu  3 stycznia 1919 roku, przez komendanta Wojskowego w Poznaniu do szpitala w Krotoszynie. Pracowała tam na sali operacyjnej. Była przyjaciółką Wandy Zielezińskiej – Otomańskiej.

Wanda Otomańska współpracowała z dr Marią Robińską. Podczas walk pod Borownicą, Chachalnią, Zdunami oraz Perzycami, z narażeniem życia Wanda wydostawała z pola bitwy rannych żołnierzy i powstańców. Udzielała im pierwszej pomocy medycznej. Potem przekierowywała ich do szpitala w Krotoszynie. Wanda Otomańska (Zielezińska) pełniła też funkcję łączniczki w sztabie późniejszego kpt. Władysława Nawrockiego.

Lekarzy i pielęgniarek w powstaniu bardzo brakowało. Po powstaniu Wanda wyszła za mąż za Ludwika Zielezińskiego, który w czasie powstania zasłynął między innymi z tego, że bohatersko zniszczył tory kolejowe, czym uniemożliwił przejazd niemieckiemu pociągowi pancernemu w dniu 16 lutego 1919 roku, a tym samym wykonanie przez niego skutecznego ataku na Krotoszyn.

        Prócz przeszkolonego personelu w służbie sanitarnej udział brały kobiety, które nie zostały przeszkolone. Z chwilą wybuchu powstania pojawiła się bowiem bardzo pilna potrzeba zapewnienia sanitariuszy i sanitariuszek dla każdego z powstańczych oddziałów. Do działań takich przystępowały więc wiele razy, obok przeszkolonych osób z „Sokoła”, drużyn skautowych, Polskiego Czerwonego Krzyża i wielu innych stowarzyszeń i grup, także  osoby nie tylko nie przeszkolone wcześniej, ale też nie zorganizowane w grupy i stowarzyszenia.

Wanda Otomańska zajmowała się także szkoleniem nowego personelu medycznego. Wszystkie te osoby pracowały potem w powstańczych szpitalach – także polowych (które same organizowały), robiły bandaże, podstawowe medykamenty, prowadziły też kuchnie polowe, roznosiły listy, gazety i ulotki. Wanda Otomańska    (Zielezińska) współpracowała z dużym oddziałem Straży Ludowej, składającym się z kilku drużyn bojowych, w których znalazł się jej późniejszy mąż Ludwik Zieleziński. Co ciekawe, mężem Franciszki Zielezińskiej (siostry Ludwika) został później inny powstaniec – sierż. Edward Nawrocki, brat kpt. Władysława Nawrockiego – szefa powiatowej Straży Ludowej.

Przykładem powstańczego szpitala polowego był punkt zabiegowy zorganizowany naprędce w budynku Seminarium Nauczycielskiego, a potem rozszerzony jako dodatkowy punkt medyczny  do szkoły w Perzycach. W budynku Seminarium Nauczycielskiego mieściła się tez kuchnia polowa.

Warto dodać, że w Powstaniu Wielkopolskim zaangażowanych było wiele kobiet, nie tylko z rodziny Otomańskich, Zielezińskich, Nawrockich, Bielawnych, Poplewskich, Snadnych, Mocydlarzów, Domagalskich, Cierniewskich czy Hanke. Wszystkie rodziny zdały ten trudny egzamin, ratując wielu powstańców od śmierci i kalectwa.

Wanda Zielezińska zmarła nagle dnia 24 listopada 1935 roku w Krotoszynie. Spoczywa na Cmentarzu Parafialnym w Krotoszynie razem z mężem Ludwikiem Zielezińskim.

 ***

Na podstawie wspomnień rodzinnych i dokumentów udostępnionych przez Barbarę Nowarską z Krakowa oraz Jana Zielezińskiego

opracował 5 kwietnia 2015 roku – ppłk rez. Krzysztof Feliks Nawrocki

***

Rodzina Zielezińskich w Krotoszynie (1932). Z lewej strony Wandy jej mąż Ludwik Zieleziński, obok dzieci.

Fot. Wandy Otomańskiej (Zielezińskiej) ze zbiorów Jana Zielezińskiego (Na początku -powyżej).  

Mogiła Wandy Otomańskiej w Krotoszynie. Spoczęła obok męża Ludwika Zielezińskiego – bohatera Powstania Wielkopolskiego 1918-1919

Fot. wyk. Krzysztof  F. Nawrocki (2015)