Historia Polski
Rodzina Nawrotów, a potem Nawrockich mocno wpisała się w historię Polski. Wzmianki o niej pochodzą już z XIV wieku. Przed Nawrotami przodkowie nosili zawołanie – przydomek Czarny, a ponieważ pochodzili z Wielkopolski i byli dworzanami na dworze Wojewody Wielkopolskiego Macieja Borkowica, z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, iż byli krewnymi zarówno Zawiszy Czarnego jak i Jana Czarnego z Koła. Nosili imiona: Jan (ok. 1331 -1403), jego syn Kazimir oraz Paweł, który jako pierwszy przyjął pod koniec życia nazwisko Nawrot.
Polska za czasów Jagiellonów. Ten okres w dziejach Polski prawie nic nie mówi nam o rodzinie Nawrotów. Owiany jest jakby tajemnicą milczenia…
Znając jednak ich wcześniejsze i późniejsze dzieje, mało prawdopodobne jest, że poszczególni przedstawiciele nie brali udziału w obronie granic Rzeczypospolitej…
KONFEDERACJA BARSKA 1768-1772
W Konfederacji Barskiej brał udział komorzy konarzewski i szczerkowski Marcin Nawrot zwany Wielkim
– ur. w folwarku Nawry (okolice Gniezna) w 1738 roku, a zmarł w Konarzewie w 1806 roku. Pochowany w Szczerkowie.
POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE 1794
W Powstaniu Kościuszkowskim walczył Marcin Nawrot h. Krucini oraz teść jego syna Kazimierza Nawrockiego (Nawrota)
– Stanisław Sadowski h. Lubicz z Gaju k. Łęczycy.
Kościuszko wśród kosynierów w trakcie bitwy pod Racławicami.
Przemarsz wojsk polskich w Warszawie
Kazimierz Puławski
Naczelnik Powstania Tadeusz Kościuszko
POWSTANIE LISTOPADOWE 1830/1831
W Powstaniu Listopadowym 1830-1831 brał udział Kazimierz Nawrocki (ps. Stanisław Nawrot) oraz jego syn Jan Nepomucen Nawrocki – ułan 2pu, kawaler VM
Tomasz Sadowski, powstaniec listopadowy – Syn Stanisława Sadowskiego i szwagier Kazimierza Nawrockiego, zesłany został po Powstaniu Listopadowym na Sybir (1832).
POWSTANIE POZNAŃSKIE 1848
POWSTANIE STYCZNIOWE 1863 -1864
Po lewej dyktator i naczelnik Powstania Styczniowego 1863-64 Krotoszynianin gen. Marian Langiewicz, zaś powyżej dowódca i uczestnik Powstania Poznańskiego oraz Powstania Styczniowego gen. Ludwik Mierosławski.
Powstańcy Styczniowi w lasach starachowickich w 1863 roku
Jedna z najbardziej znanych postaci rodzinnych: sierż. Franciszek Nawrocki (ps. (Jakub Nawrot). Powstaniec Poznański 1848 oraz Styczniowy 1863. Współpracownik płk. Ludwika Oborskiego, gen. Mariana Langiewicza oraz płk. Edmunda Taczanowskiego (poźn. generała).
Twórca oddziału kosynierów w rejonie Baszkowa, Konarzewa, Salni i Szczerkowa w latach 1848 oraz 1863.
Kosa powstańcza kosyniera.
Stroje i mundury różnych formacji w czasie Powstania Styczniowego 1863
Jedna z inscenizacji bitwy w czasie powstania styczniowego 1863 roku.
Franciszek Nawrocki (Jakub Nawrot) – w czasie Powstania Styczniowego 1863 – ryc. K. F. Nawrocki
Franciszek Nawrocki (Jakub Nawrot) – w latach 1872 – 1883.
Ryc. K. F. Nawrocki
Końcowy okres zaborów – lata 1887 – 1918
Niezwykłą rolę pełnił wtedy Leon Nawrocki, sekretarz Wojciecha Korfantego (fotografia powyżej) oraz ojciec jego Jan Kanty Nawrocki i stryj Michał (foto poniżej), którzy kontynuowali pracę organiczną, która w konsekwencji przyczyniła się do odzyskania wolności przez Polskę.
Jan Kanty Nawrocki – syn Franciszka (1860 – 1938) późniejszy członek Straży Ludowej w Krotoszynie. Powstaniec Wielkopolski.
Michał Nawrocki – syn Franciszka (1864 – 1943) członek Straży Ludowej. Powstaniec Wielkopolski.
POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918-1919
Fotografia przedstawia członków grupy wykonawczej Powiatowej Rady Ludowej z Krotoszyna w 1918 roku. Pierwszy od lewej w rzędzie siedzącym Ludwik Zieleziński, drugi od prawej sierż. Władysław Nawrocki. Za Władysławem stoi jego ojciec Jan Kanty Nawrocki s. Franciszka. Zdjęcie to znajduje się w Muzeum Regionalnym im. H. Ławniczaka w Krotoszynie. Prawdopodobnie wykonane zostało w domu rodzinnym Nawrockich.
Powstańcy Wielkopolscy w okopach 1919 rok.
Podnaczelnik Powstania Wielkopolskiego w Krotoszynie
i powiecie krotoszyńskim bosman Jan Domagalski.
Był kolejarzem oraz twórcą małej architektury krotoszyńskiej,
budując kilka ważnych kamienic w Krotoszynie. Przedsiebiorca budowlany.
Otrzymał Medal Niepodległości, Srebrny Krzyż Zasługi oraz kilka innych ważnych odznaczeń.
Powstaniec Wielkopolski z Ostrowa Wielkopolskiego
– Walenty Danielak syn Jana – ur. w Bilczewie.
Był radcą dworu Lipskich w Karskach oraz restauratorem i radnym Zdun. Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi.
Jan Kanty Nawrocki s. Franciszka – uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w Krotoszynie. Członek Straży Ludowej.
Stefan Nawrocki s. Michała – harcerz Orli, uczestnik Powstania Wielkopolskiego w Krotoszynie, łącznik harcerski. Póżniej zastępowy w Hufcu Krotoszyn, Harcmistrz oraz współtwórca harcerstwa w Pleszewie i Miłosławiu. Po II wojnie światowej wraz z rodziną prześladowany przez UB walczył w nietypowy sposób organizując Jasełki oraz uroczystości patriotyczne w Pleszewie i okolicach.
Władysław Nawrocki s. Jana – uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, dowódca drużyny bojowej, członek Sokoła i Straży Ludowej w Krotoszynie. Od 1 marca 1919 Szef Sztabu Straży Ludowej powiatu krotoszyńskiego. Uczestnik walk na frontach Południowo Zachodnim i Północnym. Kawaler Krzyża VM, Krzyża Walecznych, otrzymał też Medal Niepodległości i Srebrny Krzyż Zasługi.
Kpr. Stanisław Nawrocki s. Michała – uczestnik Powstania Wielkopolskiego (członek Straży Ludowej i Sokoła) oraz wojny polsko – sowieckiej 1920 roku. Kawaler Krzyża Walecznych za 1920 rok. Po II wojnie prześladowany przez UB musiał uciekać do Łagowa. Po lewej jego ojciec Michał Nawrocki – Powstaniec Wielkopolski – członek Straży Ludowej w Krotoszynie.
Sierż. Ludwik Zieleziński – Powstaniec Wielkopolski, dowódca drużyny bojowej oraz główny wykonawca (wraz z Nawrockim Władysławem i Stanisławem Sękowskim) zniszczenia torów kolejowych w rejonie Perzyc. Członek Straży Ludowej w Krotoszynie. Odznaczony Medalem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Powstania Wielkopolskiego.
Por. mar. Stanisław Nawrocki s. Jana – Powstaniec Wielkopolski, członek drużyny bojowej Straży Ludowej, którą dowodził jego brat Władysław. Aktywny członek Sokoła.
Brązowy Krzyż Zasługi i Medal Niepodległości
Feliks Nawrocki s. Michała – to prawdopodobnie najmłodszy Powstaniec Wielkopolski w Krotoszynie. Był łącznikiem bez przynależności do Straży Ludowej bo miał dopiero 8 lat. (do Straży Ludowej należał jego ojciec Michał
i brat Stanisław). To on jako pierwszy 1 stycznia 1919 roku około godz. 16.00, wpadł do Hotelu “Bazar”, gdzie przebywały w gotowości drużyny bojowe, z okrzykiem “Mężczyżni powstańcy do broni!”. Zaraz po nim wpadł jego dużo starszy brat Stanisław i powtórzył podobny okrzyk: ‘Powstańcy do broni!”. Tak rozpoczęło się powstanie Wielkpolskie w Krotoszynie i powiecie krotoszyńskim. Tam gdzie nie mogli z meldunkiem przejść dorośli, to przechodziły dzieci i harcerze…Feliks działał w pierwszych dniach powstania w rejonach ulic Spichrzowej, Zdunowskiej, Piastowskiej, Rynku i Hotelu Bazar. Potem wieloletni działacz KSM w powiecie krotoszyńskim, kupiec
i społecznik. W czasie wojny uratował poczciwego niemieckiego kupca (pomagał Polakom przetrwać) przed rozstrzelaniem przez Rosjan na Rynku
w Krotoszynie (1945).
Po II wojnie światowej Feliks Nawrocki był Prezesem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży (KSM) w Krotoszynie. Za działalność patriotyczną był prześladowany przez UB. Wieloletni działacz Społem.
WOJNA POLSKO – SOWIECKA 1920
Por. mar. Stanisław Nawrocki s. Jana – uczestnik Powstania Wielkopolskiego oraz wojny polsko – sowieckiej 1920 roku. Oficer Flotylli Pińskiej. Nominowany do Krzyża Walecznych. Posiadał też Medal Niepodległości oraz Brązowy Krzyż Zasługi.
Zginął tragicznie w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach na służbie 14 stycznia 1932 roku w Brześciu nad Bugiem
(w dzień po ogłoszeniu wyroków w procesie brzeskim).
Kpt. piech. Władysław Nawrocki (pośm. major WP) s. Jana – uczestnik Powstania Wielkopolskiego, wojny polsko – sowieckiej 1920 roku oraz Wojny Obronnej 1939. Kawaler Krzyża VM oraz Krzyża Walecznych. Otrzymał też Medal Niepodległości i Srebrny Krzyż Zasługi. Zamordowany w Katyniu.
Kpr. Stanisław Nawrocki s. Michała – uczestnik Powstania Wielkopolskiego oraz wojny polsko – sowieckiej 1920 roku. Kawaler Krzyża Walecznych za 1920 rok. Posiadał też Medal Niepodległości. Po II wojnie prześladowany przez UB. Po lewej jego ojciec Michał Nawrocki – Powstaniec Wielkopolski, ofiara okupacji niemieckiej w 1943 roku.
.
Mjr Antoni Biskupski z rodziną – Powstaniec Wielkopolski, uczestnik wojny polsko sowieckiej 1920 roku. Kawaler Krzyża VM i Krzyża Walecznych.
Powyżej Krzyż Walecznych, zaś po prawej Krzyż Virtuti Militari
Rozmieszczenie wojsk wojsk polskich i rosyjskich po 1920 roku.
Polscy ułani w 1920 roku
II WOJNA ŚWIATOWA 1939 – 1945
Szkolenie łączności i topografii w Sali Wielkiej Restauracji Walentego Danielaka w 1936 roku w Zdunach. W pierwszym rzędzie trzeci od lewej stoi Ludwik Danielak s. Walentego.
Pocztowiec kpr. Ludwik Danielak s. Walentego (st. asystent naczelnika Poczty Polskiej w Krotoszynie). Zginął 7 września 1939 roku w Modlnej k. Ozorkowa, podczas wykonywania przydzielonych zadań obronnych. Do końca nie zdjął munduru pocztowca.
Zamordowany przez Niemców (niemiecki Wehrmacht). Nie posiadał broni.
Kpt. piech. Władysław Nawrocki (pośm. major WP) s. Jana – uczestnik Powstania Wielkopolskiego, wojny polsko – sowieckiej 1920 roku oraz Wojny Obronnej 1939. Kawaler Krzyża VM oraz Krzyża Walecznych. W 1939 roku walczył w ramach rezerw 25 Dywizji Piechoty na południu Warszawy z lekką dywizją niemiecką, oraz pod Lublinem i Lwowem.
Zamordowany przez Sowietów w Katyniu na polecenie Stalina.
Plut. Wenancjusz Domagalski s. Jana – uczestnik II wojny swiatowej. Brał udział w bitwie nad Bzurą. Po wojnie zmagał się z ciężkimi chorobami, spowodowanymi działaniami wojennymi w wyniku agresji niemieckiej na nasz kraj. Krzyż Kawalerski oraz Medal za Wojnę Obronną 1939.
Bosman Roman Piotrowski – marynarz Flotylli Pińskiej, obrońca wschodnich rubieży II Rzeczypospolitej. Uciekł z sowieckiego obozu jenieckiego.
Wachmistrz Stefan Zieleziński i 17 pu jazłowieckich. Uczestnik II wojny światowej – Wojna obronna 1939 roku oraz w bitwie o Anglię. Zginął od wybuchu niemieckiej bomby w 1940 roku w Londynie.
Czwarty od prawej Ludwik Danielak (1902) – s. Jana i brat Walentego, a trzeci od lewej pocztowiec Ludwik Danielak (1909) syn Walentego. Obaj polegli za Ojczyznę! Pierwszy w lipcu 1944 jako żołnierz AK (był też znanym powstańcem wielkopolskim), a drugi 7 września 1939 roku w Modlnej k. Ozorkowa.
Działania wojenne na terenie II Rzeczypospolitej w 1939 roku
Flotylla Pińska w obronie wschodnich rubieży II Rzeczypospolitej.
Defilada żołnierzy 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej z Krotoszyna w 1939 roku
Mundury piechoty WP obowiązujace w czasie II wojny światowej 1939 roku.
Kpt. Krzysztof F. Nawrocki prezentuje sztandar lotniczy z napisem “Bóg Honor Ojczyzna”