Pochodzenie nazwisk

Pochodzenie nazwisk rodzinnych

Ciekawa geneza!

NAWROCKI

 

NAWROCKI – nazwisko to prawdopodobnie utworzone zostało formantem od nazwiska NAWROT, gdzie t zamieniano na cki w celu uszlachetnienia (np. w wyniku zaślubin ze szlachcianką)  lub od dosyć częstego w XVIII wieku przechrzczenia albo nawrócenia z różnych powodów.

Nazwisko Nawrocki i pokrewne jemu nazwiska, powstawały też od nazw folwarków i dawnych osad podobnie brzmiących jak: Nawra, czy Nawry. Nowo nawróconych często chrzczono z nowo brzmiącym nazwiskiem Nawrocki. Nieco rzadziej spotykana forma tego nazwiska pochodząca od obrońcy wiary – inaczej Nawracający – Nawrocki.

Nazwisko NAWROCKI nosiło kilka rodów szlacheckich. Byli to: Nawroccy (herbu Lubicz), Nawroccy (herbu Pobóg), Nawroccy (herbu Szaława) oraz Nawroccy (herbu Nawrocki), (wg Prażmowskiego)

Były też rodziny Nawrockich, które pieczętowały się mało znanymi herbami własnymi jak np. Nawry (przekazywane np. od Nawrotów h. Krucini). Niektóre rodziny posiadające herb własny pieczętowały się dwoma herbami, zachowując obydwa, ze względu na pamięć i tradycje. Taką rodziną była nasza rodzina. Zapewne istniały też rodziny nie należące do szlachty. Wzmianki o Nawrockich z tatarskim rodowodem zamieszcza w swym herbarzu np. Dziadulewicz.

Herb Nawry w opinii Tadeusza Gajla, choć nieznany, mógł pochodzić od herbu Leliwa – jednego z najstarszych herbów polskich. W rodzinnym przekazie ustnym z pokolenia na pokolenie, herb Nawry ulegał przeobrażeniom, a pochodził z  ziemi węgierskiej. Nadany został przez króla Węgier Ludwika Andegaweńskiego. Zatwierdził go Kazimierz Wielki, po powrocie protoplasty Jana Czarnego z ziemi węgierskiej do Polski, po Konfederacji Wielkopolan (1352-1358).

Inne wyjaśnienie nazwiska NAWROCKI:  Nazwisko utworzone od nazwy miejscowej Nawra na terenie byłego powiatu lubawskiego lub Nawry na terenie byłego powiatu wilejskiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 941). Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także czasownik nawracać, czyli: 1. zawrócić, zwrócić, skierować, 2. skłonić do odstąpienia od złych lub błędnych zasad, 3. powrócić, zawrócić, wynagrodzić, 4. obrócić się, odwrócić się, 5. wrócić na dobrą drogę, poprawić się. Por. też nawroczyć = nauroczyć ‘naczarować, zaczarować’ (zob. tzw. Słownik warszawski, t. III, s. 209-210). 

Nazwisko NAWROCKI zdecydowanie ma swój rodowód Wielkopolski, Do dzisiaj jest tam najwięcej osób o tym nazwisku oraz w Warszawie. Pierwsza wzmianka o tym nazwisku pochodzi z 1623 roku. Popularne od około 1720 roku.

Osób noszących nazwisko NAWROT jest najwięcej w Wielkopolsce oraz w Krakowie i okolicach. Pierwsza wzmianka, dotycząca nazwiska Nawrot, pochodzi z około 1489 roku. Popularność nazwiska NAWROT zaczyna się jednak od około 1521 roku.

 

 

DANIELAK

 

DANIELAK – nazwisko pochodzące od imienia Daniel (inna forma imienia Danielek) lub od nazwy zwierzęcia o tym synonimie. W tym drugim przypadku mogło też chodzić np. o myśliwych lub łowczych, którym nadawali takie zawołania  władcy danych włości około XV wieku. Byli to przeważnie ziemianie lub zamożni kmiecie, zajmujący nierzadko ważne stanowiska i urzędy.

Imię Daniel pochodzi z hebrajskiego i oznacza “Bóg osądził” lub Bóg jest sędzią”. Wg źródeł starożytnych oznacza: “Potężny jest mój Bóg”. Forma DANIEL ustaliła się pod wpływem greckiego przekładu Biblii (wg Słownika Imion – Jana Grzenia, wyd PWN, W-wa 2008). Najwięcej Danielaków jest w Wielkopolsce i w Warszawie. Danielakowie z naszej rodziny wywodzą sie z obszaru Biskupic Ołobocznych, Bilczewa i Ostrowa Wlkp. Część rodziny Danielaków zamieszkała w Gnieźnie oraz w Grodzisku Wlkp.

 

 

DOMAGALSKI

 

DOMAGALSKI – Podstawę nazwiska stanowi czasownik domagać (się), czyli: 1. pokonać do reszty, przemóc, zmóc, 2. dopomnieć się czego, wymóc co, wymagając czego uzyskać, domagać krzywdy = dochodzić krzywdy, upominać się o krzywdę, 3. myśliwskie ‘dopędzić, dognać’, 4. być zdrowym, krzepkim (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 502, 506).Taką nazwę osobową odnotowano na terenie Polski w 1539 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 142).

Warto podkreślić, że końcówka głównego członu nazwiska “Domagać” zakończona jest końcówką -ski, co oznaczało, że osoba nosząca to nazwisko należała do szlachty. Pieczętowała się herbem Bończa. Nasza rodzina Domagalskich zamieszkuje głównie Krotoszyn. Najwięcej Domagalskich jest w Wielkopolsce oraz w Kujawsko – Pomorskim.

 

 

ŚWITALSKI

 

ŚWITALSKI – Głównym elementem tego nazwiska jest rzeczownik “ŚWIT”. Związane jest zatem ze słowem światło i wschodem słońca. Prawdopodobnie nadawano zawołania osobom (a później nazwiska), które mogły wykonywać pewne czynności jak np. rankiem wstawać, zapalać kaganki, latarnie lub były to osoby “poranne” itd. Mogło też nazwisko to pochodzić od wschodnich imion, takich jak: Swietłana, Swieta lub polskich Swietosław, Światłosław, czy Świtosław. Związane są one ze słowem rosyjskim “swjetło” lub polskim “światło”. Eksperci podejrzewają pochodzenie tego nazwiska z obszaru Litwy lub wschodniej Polski.

Nazwisko ŚWITALSKI może wywodzić się wprawdzie od rzeczownika “świt” ale oznaczać też może “stan przed wschodem słońca”. Por. też “świt”, “kwiat na sosnach”, “świta”, “sukmana”, “siermięga”, “świteź”, “świtezianka”, “opończa z grubego sukna”, “świtać”, “biegać prędko, skakać” (Słownik gwar polskich J. Karłowicza t.V, Kraków 1907, s. 372). Por. też nazwę miejscową Świtasz – jezioro w powiecie kowelskim w starostwie ratnieńskim (“Słownik geograficzny Królestwa Polskiego”, t. XI, Warszawa 1890, s. 722).

Specjaliści w dziedzinie heraldyki podejrzewają, iż było to nazwisko szlacheckie, jednak nie mogą przyporządkować temu nazwisku właściwego herbu. Świtalscy najczęściej spotykani są w Wielkopolsce (Poznań/Komorowo/Gniezno), w regionie Łódzkim oraz w niektórych regionach na wschodzie Polski.

Leave a Reply