Ludwik Danielak urodził się w 24 sierpnia 1909 roku  w Piaskach (obecnie Ostrów Wielkopolski) i tam mieszkał do 1924 roku. Był ochrzczony w Parafii Św. Wojciecha w Lewkowie, gdzie ukończył Szkołę Powszechną. Wiedzę gimnazjalną uzyskał w Gimnazjum w Krotoszynie (1928), chociaż naukę rozpoczął w Ostrowie Wlkp.

Przeniósł się do Zdun z rodziną w końcu 1924 roku, gdzie jego ojciec Walenty Danielak otworzył restaurację i zorganizował Hotel Centralny i Zajazd (Walenty był też radnym w Zdunach).  Ludwik Danielak, także dzięki wsparciu finansowemu ojca Walentego, w drugiej połowie 1925 roku stworzył podwaliny 8. Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego  Zdunach. Jego harcerstwo miało charakter typowo pro obronny i bardziej przypominało wojskową drużynę survivalową, gdzie podstawowym założeniem była nauka przetrwania.

Początkowo grupa harcerzy Danielaka nie była zarejestrowana w oficjalnych strukturach. Młodzież jednak masowo chciała przynależeć do jego grupy harcerskiej. Nie wszyscy jednak mogli zostać przyjęci, gdyż proces selekcji kandydatów był bardzo wysoki. Rodzice kandydatów nie byli z tego zadowoleni. Na przyjęcie w poczet harcerzy nie pozwalały też ograniczone finanse. Harcerze Ludwika Danielaka (1909), składali przysięgę harcerską i posiadali własny sztandar. Było ich ponad 40.

Wsparcia udzielał mu także wuj Ludwik Danielak (1902). Był to najmłodszy z braci Walentego. Był on bardzo aktywnym powstańcem wielkopolskim 1918/1919.  Walczył w okresie od 13.11.1918 do 12.02.1919 roku.  Wuj Ludwik urodził się 19 lutego 1902 roku w Bilczewie.  Brał on czynny udział, jako ochotnik z bronią w ręku, między innymi w oswobodzeniu Skalmierzyc i okolicy, pod dowództwem Józefa Idziora. Uchwałą Rady Państwa z 26 lipca 1962 roku (nr  07. 26-0276)  jego wuj Ludwik, otrzymał Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Od 1940 do 1944 roku działa w strukturach partyzanckich. W 1944 roku Ludwik Danielak – brat Walentego (ur. 1902 r.), został aresztowany przez  niemieckie Gestapo i 28.06.1944 roku zamordowany w Kaliszu i pochowany na tamtejszym cmentarzu katolickim (podst. Zaświadczenie dowódcy kompanii Józefa Idziora z 29.12. 1933 roku).

Ludwik Danielak (1909) – syn Walentego, był wychowawcą harcerzy oraz późniejszych żołnierzy AK, takich jak: mjr Czesław Bardzik ps. „Jodła”, mjr Franciszek Jaskulski „Zagończyk”, por. Jan Matuszczyk,  Stanisław Ryter, hm. Kazimierz Wieczorek,  Józef Podemski i wielu innych. Prowadził drużynę do 1928 roku, a potem jeszcze w 1931 i krótko w 1935. 

foto: Ludwik Danielak był utytułowanym szachistą regionu. Na zdjęciu bierze udział w turnieju o mistrzostwo powiatu krotoszyńskiego (drugi z lewej w mundurze Przysposobienia Wojskowego) – 1934

Wcześniej, bo w 1931 roku Ludwik Danielak (ur.1909) został instruktorem harcerskim, a potem (1935) skautmistrzem. W 1930 roku zakończył służbę wojskową (TG) i rozpoczął pracę w Urzędzie Pocztowym w Krotoszynie. Wcześniej, bo już od 1927 roku, Ludwik Danielak był członkiem znanego w regionie Klubu Szachowego „Giermek” Zduny,  zdobywając wiele wyróżnień na skalę wojewódzką. W 1936 reprezentował w szachach KKSz Krotoszyn, a od 1938 roku Skoczek Ostrów Wielkopolski. Reprezentował też Region na turniejach międzynarodowych np. we Wrocławiu (Breslau), gdzie jego drużyna uległa drużynie niemieckiej zaledwie 5 do 6. Brał też udział w popularnych wtedy korespondencyjnych rozgrywkach szachowych.

Od 1931 roku należał do Towarzystwa Obywateli Polskich, organizując młodzieży ze Zdun obozy i wycieczki. Był bardzo zaangażowany w pomoc młodzieży uczącej się i bezrobotnej, którą wraz z ojcem Walentym wspierał finansowo. Nie zapominał jednak o harcerstwie, z którym co najmniej do 1938 roku współpracował.

Fot.  Rodzina Danielaków i Marciniaków w rodzinnym ogrodzie
w Zdunach – 1937 rok,  Ludwik Danielak razem z dziećmi.

W latach 1935 – 1939 Ludwik Danielak zaangażowany był w działalność Przysposobienia Wojskowego (PW) w Zdunach i w Krotoszynie, gdzie był dowódcą pocztowego Przysposobienia Wojskowego. Bardzo aktywnie uczestniczył w wielu szkoleniach oraz ćwiczeniach – w ramach PW oraz obrony powietrznej i przeciwgazowej (LOPiP).

Należał do jednych z najlepszych aktorów Amatorskiego Teatru Pocztowego w Krotoszynie. W ostatnich trzech latach przed II Wojną Światową jako starszy asystent, przygotowywał w zespole naczelnika Poczty Polskiej w Krotoszynie plan mobilizacyjnego rozwinięcia łączności na wypadek konfliktu zbrojnego.

Gdy wybuchła II Wojna nadzorował on transport walorów pieniężnych oraz tajnej dokumentacji „Mob” i utajnionej dokumentacji pocztowej. Był bardzo aktywnym członkiem Przysposobienia Wojskowego. Koordynował działania Społecznego Systemu Informowania (SSI), zarówno w Zdunach, jak i w Krotoszynie. Nadal współpracował z harcerzami ze Zdun, pomimo wielu obowiązków.

Razem z wieloma mieszkańcami naszego powiatu, w dniu 1 września 1939 roku ok. 15.00 wyruszył specjalnym pociągiem ewakuacyjnym w kierunku Warszawy i dalej do Lwowa, by wypełnić ostatni obowiązek wobec Ojczyzny. Pociąg ten został zbombardowany w Kole. Tam z determinacją kierował akcją ewakuacyjną pasażerów – w tym wielu dzieci, do lasu. Pomimo, że od 6 września w okolicy Ozorkowa urzędnicy państwowi masowo zrzucali mundury, Ludwik munduru nie zdjął i dalej konsekwentnie realizował powierzone mu zadania. 7 września 1939 r. w Modlnej został pojmany przez lotniczy desant niemiecki, a następnie rozstrzelany przez żołnierzy patrolu niemieckiego 31 pułku piechoty 24 Dywizji Piechoty gen. Von Olbrichta. Przez około 200 metrów czołgał się będąc rannym i poległ z różańcem w ręce.  Nie posiadał broni. Niemcy zatem zamordowali bezbronną osobę. Nie jedyną w czasie tej okrutnej wojny!

Fot. Dzieci Ludwika Danielaka:

Krystyna (1936) i Roman (1935)

UPAMIĘTNIENIE

W 1959 roku z inicjatywy córki, Krystyny Nawrockiej oraz syna, Romana Danielaka, Ludwik został ekshumowany w obecności proboszcza parafii w Modlnej księdza Mieczysława Rossowskiego i pochowany w Zdunach. Pogrzeb był bardzo uroczysty, a  prowadził go osobiście ówczesny proboszcz parafii w Zdunach, wielki patriota ks. Marian Kwiatkowski. W pogrzebie wzięło udział także 6 jego kolegów pocztowców z Krotoszyna i Zdun. Była to mała manifestacja patriotyzmu w Zdunach.
W 2003 r. premier RP Leszek Miller przyznał mu tytuł „Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”. W ramach Cyfrowej Dziecięcej Encyklopedii Wielkopolan (CDEW), zdunowska młodzież stworzyła encyklopedyczny biogram Ludwika Danielaka.

Dla uczczenia 80. rocznicy śmierci (2019) oraz wybuchu II wojny światowej w Krotoszynie, w dniu Łącznościowca i Pocztowca, podjęta została przez Zarząd Główny Poczty Polskiej w Warszawie wstępna decyzja o odsłonięciu tablicy, poświęconej m. in. Ludwikowi Danielakowi. Odsłonięcie nastąpi w 2017 roku w Krotoszynie.  W 2016 roku Poczta Polska wydała okolicznościową kartę pocztową oraz datownik ogólnopolski – poświęcone Ludwikowi Danielakowi (zob. poniżej fotografie i źródła).

Z okazji setnej rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę, Poczta Polska wraz z Ministerstwem Sportu i Turystyki i Instytutem Łukasiewicza z Krakowa, wydała ogólnopolski album “Sportowcy dla Niepodległej” – Kraków 2018, w którym w rozdziale poswięconym pocztowcom – sportowcom, znalazł sie biogram Ludwika Danielaka wraz z jego kolorowaną fotografią (1937).

Czynione są starania, aby upamiętnić Ludwika Danielaka w jego rodzinnym mieście – w Zdunach k. Krotoszyna oraz w miejscu jego urodzenia i dzieciństwa – w Ostrowie Wielkopolskim (Piaski). 

Mogiła Ludwika Danielaka s. Walentego – ZDUNY

BIBLIOGRAFIA

* Informacje, wspomnienia rodzinne oraz fotografie od wnuka – ppłk. Krzysztofa Feliksa Nawrockiego, 

* Foto mogiły:  Łukasz Cichy.  Uzupełnienia i korekta tekstu ppłk Krzysztof Nawrocki

* Głos Wielkopolski nr 238 (22.089) z  dn. 11.10.2016 roku, s. 7, art. “Poległy zdunowianin doceniony“, Łukasz Cichy;

* Życie Krotoszyna nr 41/106 z 11.10.2016 roku, s.14, art. “Poczta Polska uczci poległego we wrześniu 1939 roku zdunowianina!“, Łukasz Cichy

* Błażejewski W. „Z dziejów harcerstwa polskiego 1910 – 1939” Warszawa 1985.

* Cichy Ł., „Nigdy nie zdjął swojego munduru”, cykl Nasza Historia, Życie Krotoszyna, nr 23/36 z 9.06.2015r., s. 22

* Dudziński P., ”Historia szachów na Ziemi Ostrowskiej. 80 lat szachów klubowych w Ostrowie Wielkopolskim 1930-2010′‘. wyd. Ostrów Wlkp. 2010.

* Dokumenty i wspomnienia pracowników poczty i telekomunikacji zebrane w latach 1943–1978, ”Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu”, Wrocław.

* Dziennik Ostrowski, ”Wiadomości szachowe”, nr 141 z 1938 roku, rok 6, s. 5

* Gomolec L.,”Działania dywersyjno – partyzanckie na terenie Wielkopolski podczas okupacji hitlerowskiej 1939 – 1945”, Poznań 1962.

* Grobicki J. ”Przebicie się Brygady Kresowej pod Ozorkowem dn. 7 września”, ”Przegląd Kawalerii i Bronii Pancernej” nr 32, Londyn 1963.

* Jarno W., ”Strzelcy Kaniowscy w latach 1919 – 1939”, Warszawa 2004.

* Kołodziej E., ”Organizacje związkowe pracowników poczt, telegrafów i telefonów w Polsce 1918 – 1939”, Warszawa 1979.

* Kordy J., Macias A., Grobelny K., Kryg G., ”Dzieje Zdun. Środowisko przyrodnicze. Historia.”, Urząd Gminy i Miasta w Zdunach oraz Zdunowski Ośrodek Kultury, wyd. Zduny 1994.

* Kowalczyk B. „Szesnastka lat międzywojennych 1920 – 1939” cz. I, Poznań 1990.

* Lewandowski S., Matusiak P., ”Pocztowcy i łącznościowcy w walce z okupantem hitlerowskim 1939–1945′‘, Poznań 1996, s. 25.

* lista pasażerów pociągu ewakuacyjnego(niepełna), ”Oni przeżyli nalot na pociąg w 1939 roku”, Rzecz Krotoszyńska nr 27 (1002) z dnia 8 lipca 2014 roku.

* Lwowski szachista, 15 maja 1938.

* Maciejewski J. „ Z dziejów harcerstwa kaliskiego 1911/12- 1939, Kalisz 1998

* Nawrocki K., http://zph.dzs.pl/biografie/biografie/ludwik-danielak/ ”„Biografie””, Zdunowski Portal Historyczny.

* Nawrocki K. F., https://zduny.wordpress.com/2015/04/18/ludwik-danielak/ Życiorys Ludwika Danielaka, [dostęp z dnia: 2016-12-15]

* Nawrocki Krzysztof Feliks, ”Polska Miłością, Kobietą i Światłem”, Warszawa 2017, ISBN 978-83-947255-1-8.; ed. (2017).

* Orędownik Ostrowski, ”Mecz szachowy”, nr 9 z 1938 r., r.80

* Orędownik Ostrowski, ”Wiadomosci szachowe”, nr 100 z 1938 roku, rok 80

* Pałasz S., ”Zduny. Szkice z historii miasta i okolic”, wyd. Urząd Gminy i Miasta w Zdunach, Zduny 2014. W książce znaleźć można wiele historycznych opisów dotyczących działalności Ludwika Danielaka i jego rodziny.

* Pietrzykowski M. „Historia harcerstwa Wielkopolskiego” Tom I 1912–1920 Poznań 2004, Tom II 1921 – 1939, Poznań 2004.

* Piotrkowska – Szulczewska D. „Wielkopolska Chorągiew Harcerek 1912 – 1939” Poznań 1992.

* ”Pocztowe Przysposobienie Wojskowe”, nr 1/1934, 4/1935, 2/1939.

*Praca zbiorowa, Sportowcy dla Niepodległej (Sportowcy i Patrioci – Pocztowcy II RP), wyd. Instytut Łukasiewicza Kraków 2018., s. 71 -72

* Praca zbiorowa, ”Dwadzieścia lat poczty i telekomunikacji w Polsce Niepodległej”, Warszawa 1939.

* Praca zbiorowa, ”Pracownicy poczty i telekomunikacji w latach wojny i okupacji”, wyd. Centralny Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Poczty, Warszawa 1979, s. 336.

* Magdalena Stokłosa (autor) Sportowcy dla Niepodległej, wyd. Instytut Łukasiewicza Kraków 2018, s. 71 i 72,  2018, ISBN 978-83-948954-2-6 , inni autorzy Aleksandra Wójcik, wyd.  Kraków,  wydawca – Fundacja Instytut Łukasiewicza , s = 71 -72;

* Świtalski A., ”Zbrodnia usankcjonowana”, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1979.

* Wolsza T., ”Arcymistrzowie amatorzy. Słownik biograficzny szachistów polskich”, wyd. DiG Warszawa 2007.

* Zimowski L., ”Łącznościowcy Wielkopolscy w latach 1939–1946”, Poznań 1969 i 1973,  s. 36, 91, 194, 216.

* Stankiewicz J., http://stankiewicze.com/index.php/index.php?kat=31&sub=452,  ”Lista pracowników Poczty i Telekomunikacji poległych w latach 1939–1945′‘, Stankiewicze.com.
 

Wywiad
z mjr. Krzysztofem Nawrockim
VIDEO

*****

***

***

Poemat dla Ludwika Danielaka

Dla Ciebie Ludwiku serc polskich uśmiechy,

Tobie dzielny pocztowcu setki myśli gorących…

Do Ciebie Harcerzu garnęły się nasze pociechy,

Ku Tobie myśli tysiące w pamięci się tlących.

Tyś pozwolił nam przetrwać wojny trudne chwile,

Choć przecież pokonany przez podstępnego wroga…

Życie odzyskałeś, dając dzieciom szczęścia tyle,

A polskim rodzinom wskazałeś drogę do Boga.

Odejść z godnością – ku Ojczyzny Twej chwale,

Twoja to potęga, acz my bez wspomnień boleśni…

Do wszystkich swoich celów dążyłeś wytrwale,

O Tobie to przecież wieszcze, będą śpiewali pieśni!

Dzisiaj już w spokoju pozostań z nami na wieki,

Wesprzyj nas i daj nam swój przykład wspaniały…

A kiedy zamkną się nasze zmęczone powieki,

Powitaj Patriotów niebieskim orszakiem chwały!

***

Krzysztof Feliks Nawrocki

Warszawa, dn. 01 czerwca 2015